Levende stenen van Gods tempel

07-03-2021

Wat is nu de uiteindelijke zin van ons menselijk leven?

Het afgelopen coronajaar heeft ons beperkt in onze sociale contacten en ons werk, onze uitgaansmogelijkheden en activiteiten. Zo’n periode doet je wat meer nadenken over de vraag: Wat is nou echt belangrijk in mijn leven? Wat kan ik missen en wat eigenlijk niet? Omdat het coronavirus voor sommigen ook een levensbedreigende ziekte is, kwam daarmee tevens de kwetsbaarheid en eindigheid van ons leven sterker in beeld. En daarmee ook de vraag: Wat is nu de uiteindelijke zin van ons menselijk leven? Wat is de hoogste waarde ervan?

Voor gelovigen ligt die uiteindelijke zin en hoogste waarde in de relatie met God. Daar ligt de grond van ons bestaan en het perspectief en houvast voor onze eeuwige toekomst. Als God echter niet de hoogste waarde is in ons leven, komt daar automatisch iets anders voor in de plaats. Een afgod. Die afgod heeft dan meestal te maken met je eigen ego en met bepaalde dingen waarmee je ego zich dan vereenzelvigt: plezier en bezit, macht en invloed, prestige en aandacht. Dat worden dan dingen die heilig voor je zijn, en waarvoor je bereid bent alles op te offeren. Maar uiteindelijk kunnen die dingen geen duurzame vreugde en voldaanheid brengen, geen oplossing voor eenzaamheid, innerlijke leegte en dood. Zulke dingen als plezier en bezit, macht en invloed, prestige en aandacht werken bovendien verslavend.

Het eerste wat God deed voor zijn volk, was dan ook hen een uitweg wijzen uit de slavernij. “Ik ben de Heer, uw God, die u bevrijd heeft uit het slavenhuis” zo beginnen de 10 geboden uit de 1e lezing. “Ge zult geen andere goden hebben ten koste van mij”. Want die afgoden zijn slechts beperkte en voorbijgaande dingen van de geschapen wereld. Ze zijn niet de Schepper zelf. Slechts de verering van de Schepper, die groter is dan jou, tilt je op, maakt je vrij en zorgt dat alles in goede orde samen kan leven. Maar de verafgoding van dingen in de schepping en van eigen bedenksels, die kleiner zijn dan jou, maakt je onvrij en leidt tot verslaving en onderdrukking, tot onveiligheid en losbandigheid, tot ongerechtigheid en dood, tot al die kwade dingen die door de 10 geboden juist werden afgewezen.

Zo had God zijn schepping niet bedoeld. Die moest juist een mooi huis worden, waar Gods liefde en levenskracht, Gods wijsheid en betrouwbaarheid zouden bloeien, heel bijzonder in en door de mensen, als dragers van Gods beeld. De tempel van Jeruzalem, als huis van God temidden van de mensen, als plaats van vrede en harmonie tussen hemel en aarde, was daarvan het symbool en als het ware een micro-model van Gods herstelde, nieuwe wereld.

Daarom zegt Jezus vandaag in het Evangelie: maak van het huis van Mijn Vader geen markthal. Dat huis van Zijn Vader is de tempel, maar ook Gods herstelde, nieuwe wereld. De wereld is immers bedoeld als een woonplaats van Gods liefde en wijsheid. Maar waar die verdwijnen, wordt de wereld een kille en onbetrouwbare markthal. En zo moet Jezus in zijn tijd helaas constateren dat zelfs in de tempel van Jeruzalem de afgod van geld en handel de plaats heeft ingenomen van de levende en ware God. “Gij maakt van het huis van mijn Vader een markthal!”, zegt de Heer verontwaardigd.

De stilte van het gebed, waarin God en mensen met elkaar contact hebben, is verdwenen. Ja, Jezus is zich terdege bewust van van wat er in de mens steekt, zoals de evangelietekst van vandaag zegt, de wispelturigheid, en oppervlakkigheid van het menselijk hart.

Hij is dan ook gekomen om dat menselijk hart te vernieuwen en ons menszijn van binnenuit te verlossen, om zo de basis te leggen voor Gods nieuwe wereld en zo Gods huis op aarde op te bouwen. De ijver voor Gods huis bezielt en verteert Hem. Ja, Hij is zelf, zo zegt Hij, de levende tempel van Gods aanwezigheid op aarde. Om die aanwezigheid onder de mensen te herstellen, zal Hij zelfs zijn leven geven: “Breek deze tempel af en in drie dagen zal Ik hem doen herrijzen”. Hij sprak over de tempel van zijn Lichaam, die op Goede Vrijdag zou worden afgebroken, maar die op Pasen zou verrijzen uit de doden.

Zo werd definitief Gods nieuwe wereld ingeluid, Gods woning op aarde onder de mensen. In het Lichaam van de gestorven en verrezen Jezus heeft God ons de definitieve nieuwe tempel gegeven. En dat lichaam van Christus blijft onder ons in de Eucharistie: daar kunnen God en mensen elkaar in liefde ontmoeten; daar worden ook wij, door onze verbondenheid met het gestorven en verrezen lichaam van Christus, tot tempels van de heilige Geest. En kunnen wij met Christus meebouwen aan Gods huis op aarde en zijn wij zelf levende stenen van die tempel, zodat de wereld een woning kan worden van Gods liefde, vrede en trouw, een thuis voor alle volken.